شوینده ها و صابون
اغلب ما از کلمات ” صابون ” و ” مواد شوینده ” به طور متناوب استفاده می کنیم ، اما در واقع آنها چیزهای کاملاً متفاوتی هستند . مواد شوینده ماده ای شیمیایی است که شما برای از بین بردن ، شکستن ساختار مولکولی و حذف لکه های چربی و دوده استفاده می کنید ، در حالی که صابون یک نوع ساده از مواد شوینده است .
صابون قدمتی طولانی دارد و در اصل از محصولات کاملاً طبیعی مانند چربی بز و خاکستر چوب ساخته شده است . امروزه مواد شوینده مخلوطی از مواد شیمیایی مصنوعی و مواد افزودنی است که در یک کارخانه تولید محصولات شوینده و بهداشتی تولید می شوند و بر خلاف تولید صابون سنتی مواد اولیه مایع به جای جامدات کاربرد دارند .
مواد شوینده در نقش بسزایی در زندگی ما دارد و محصولاتی همانند ، مایع ظرفشویی ، مایع دستشویی ، شامپو مو و پودر لباسشویی را نیز به نام شوینده می شناسیم . مهمترین مواد تشکیل دهنده شوینده ها ، ماده ای به نام سورفکتانت که با عنوان مواد فعال سطحی نیز شناخته می شود .
ممکن است فکر کنید که آب شما را خیس می کند ! اما تقریباً به اندازه ممکن مرطوب نمی شوید. دلیل آن این است که آب چیزی به نام کشش سطحی دارد . مولکول های آب شراکت خود را ترجیح می دهند بنابراین تمایل دارند در قطرات به هم بچسبند . وقتی باران روی پنجره می افتد ، شیشه را به طور یکنواخت خیس نمی کند : در عوض ، قطرات آب در رگه هایی مشخص ، به سمت زمین ( به سبب گرانش آب ) می روند . برای بهتر کردن شستشو با آب ، باید کشش سطحی آن را کاهش دهیم تا همه چیز به طور یکنواخت تر از بین برود و این دقیقاً همان کاری است که سورفکتانت ها انجام می دهند . مواد فعال سطحی موجود در مواد شوینده توانایی آب در مرطوب کردن چیز ها ، پخش شدن روی سطوح و ریختن آنها به الیاف کثیف لباس را بهبود می بخشند .
سورفکتانت ها کار مهم دیگری را نیز انجام می دهند. یک انتهای مولکول آنها به آب جذب می شود ، و انتهای دیگر جذب خاک و چربی می شود. بنابراین مولکول های سورفکتانت به آب کمک می کنند تا چربی را در بر بگیرد ، آن را بشکند و آن را بشوید .
مواد شوینده چگونه کار می کنند ؟
باهوش ترین قسمت یک ماشین لباسشویی استوانه ، تسمه و یا موتور الکتریکی آن نیست ؛ این مواد شوینده ( پودر صابون یا مایع ) است که شما در ابتدا در جایگاه مخصوص آن ریخته اید ! آب به تنهایی نمی تواند لباس را تمیز کند زیرا به مولکول های چربی و خاک نمی چسبد . اما ترکیب آب و مواد شوینده متفاوت عمل می کند . سورفکتانت های موجود در آن از مولکولهایی ساخته شده اند که دارای دو انتهای متفاوت هستند . یک انتهای آن به شدت جذب آب می شود. دیگری جذب مواد روغنی مانند گریس می شود.
فرض کنید قسمتی از شلوار جین مورد علاقه خود را چرب کرده اید . مشکلی نیست ! آن را با مقداری مواد شوینده به داخل ماشین لباسشویی ریخته و این اتفاقی است که رخ می دهد:
۱- در طول چرخه شستشو ، سورفکتانت (که در اینجا با رنگ نارنجی نشان داده می شود) با آب مخلوط می شود .
۲- انتهای چربی دوست مولکول های سورفکتانت شروع به چسبیدن به لکه کثیفی روی شلوار جین شما می کنند ( با رنگ قرمز نمایش داده می شود ) . لکه چربی به قطعات کوچکتر تقسیم می شود .
۳- در طی چرخه شستشو ، مولکول های آب ( رنگ آبی ) که از قبل درحال حرکت هستند ، خود را به انتهای مخالف و آب دوست مولکول های سورفکتانت متصل می کنند.
۴- مولکول های آب سورفکتانت و خاک را از شلوار جین دور می کنند . در حین چرخش نهایی ، آب کثیف از بین می رود و دوباره شلوار جین شما را تمیز می کند !
چه مواد شیمیایی دیگری در مواد شوینده وجود دارد ؟
سورفکتانت ها تنها ماده موجود در محصولات شوینده نیستند . به نام مواد موجود بر روی لیبل یک بطری مواد شوینده معمولی نگاه کنید .
بسیاری از مواد شیمیایی دیگر را نیز مشاهده خواهید کرد . مواد شوینده بیولوژیکی حاوی مواد شیمیایی فعال به نام آنزیم ها هستند که به تجزیه و حذف مواد غذایی و دیگر رسوبات کمک می کنند .
آنزیمهای اصلی پروتئازها (که پروتئین ها را تجزیه می کنند) ، لیپازها (که چربی ها را تجزیه می کنند) و آمیلازها (که به نشاسته حمله می کنند) هستند .
مواد دیگر شامل عطرهایی با نام هایی مانند “limone” است ، در حالی که مواد پاک کننده خانگی حاوی مواد ساینده مانند گچ برای کمک به پاک کردن مواردی مانند روغن سوخته بر روی اجاق گاز است .
